Tussen gender en afkomst: de dubbele uitdaging naar duurzaam werk

Waarom hebben vrouwen met een migratieachtergrond het zo moeilijk om een duurzame job te vinden? En wat kunnen we doen om hen te ondersteunen?

Lire l’article original

Par

Ongelijke toegang, kwetsbare jobs

Vrouwen met een migratieachtergrond van buiten de EU hebben in België een werkzaamheidsgraad van 46%. Dat is veel lager dan bij vrouwen van Belgische herkomst (75%) en ook lager dan bij mannen met een niet-EU-migratieachtergrond (62%) (1). In vergelijking met andere Europese landen doet België het opvallend slecht. In landen als Nederland, Frankrijk en Duitsland ligt de werkzaamheidsgraad van vrouwen met een migratieachtergrond beduidend hoger (2).

Ze zijn ook vaker niet-beroepsactief, bijvoorbeeld omdat ze arbeidsongeschikt zijn of voltijds zorgen voor hun gezin. Werken is uiteraard een persoonlijke keuze, en zorgtaken zijn waardevol. Maar voor vrouwen die aan de slag willen, moeten gelijke kansen bestaan.

Helaas is dat niet het geval. Vrouwen met een migratieachtergrond zijn dubbel zo vaak werkzoekend als vrouwen van Belgische herkomst (3). Wie wel werk vindt, komt vaak terecht in laaggewaardeerde en precaire jobs in sectoren als dienstencheques of zorg. Die sectoren worden gekenmerkt door hoge werkdruk en weinig groeimogelijkheden (4). Er is dus niet alleen een probleem met toegang tot werk.

Ook de kwaliteit en duurzaamheid van jobs laten vaak te wensen over.

Op het snijpunt van gender en migratieachtergrond

Vrouwen met een migratieachtergrond vormen geen homogene groep. Opleidingsniveau, herkomst, talenkennis en migratieverhaal verschillen sterk. Toch botsen zij opvallend vaak op dezelfde structurele drempels.

‍"Toen ik in België kwam, dacht ik dat het makkelijk zou zijn om een job te vinden met mijn doctoraat uit Berlijn, maar de realiteit was anders. De taalbarrière was een probleem, hoewel ik Nederlands had geleerd. Mijn vakgebied was heel specifiek. Ik solliciteerde op andere functies, maar kreeg nergens een kans. Elke keer stuitte ik op een andere barrière, wat heel frustrerend was." - Needa, mentee

Bij DUO for a JOB begeleidden we in België al 3.500 jonge vrouwen met een migratieachtergrond naar werk. Hun profielen zijn divers: 128 nationaliteiten, de meerderheid met een verblijfsvergunning op basis van gezinshereniging, en vaak minder dan vijf jaar in het land. De helft heeft geen eigen inkomen en is financieel afhankelijk van partner of familie. 41% heeft kinderen.

‍“Ik heb verschillende jobs moeten opgeven omdat ik niet eerder terecht kan bij de kinderopvang. Er waren jobs die echt in twee ploegen werden ingevuld en ik kon daar gewoon niet blijven werken. De ochtenddienst begon om 5.00 uur, terwijl de kinderopvang pas om 7.00 uur opent, dus die uren sluiten gewoon niet op elkaar aan. Dit is vooral een uitdaging voor moeders die in ploegendiensten werken of vroeg moeten beginnen, en een reguliere nine to five is er niet in mijn sector.” - Isha, mentee

Tijdens intakegesprekken komen telkens dezelfde obstakels naar boven: taalbarrières, gebrek aan werkervaring, onzekerheid over cv of sollicitatiebrief, te weinig kennis van de arbeidsmarkt, en een beperkt netwerk. Meer dan de helft beschikt niet over een erkend diploma in België, hoewel velen wél een diploma hebben uit het land van herkomst. Eén op de tien vrouwen met kinderen geeft aan dat opvangproblemen de terugkeer naar werk verhinderen. Ook discriminatie bij aanwerving is jammer genoeg nog steeds een realiteit: dat wijzen onderzoeken keer op keer uit (5).

Op het snijpunt van gender en migratieachtergrond komen dus verschillende uitdagingen samen die elkaar versterken.

‍“Ik had mijn cv naar een uitzendbureau zodat ze werk voor me zouden vinden. Op een dag zag ik een vacature die ze hadden geplaatst en waarvoor ik volledig voldeed aan de vereisten. Ik nam contact met hen op en zei: “Jullie hebben mijn cv, ik voldoe volledig aan de vereisten, waarom hebben jullie mij niet gebeld voor deze job?” Ik kreeg geen antwoord. Als er contracten zijn voor één of twee weken, worden we gecontacteerd. Maar als het gaat over opdrachten met uitzicht op aanwerving met vast contract, dan worden we helemaal niet gecontacteerd." - Malinie, mentee

Via mentoring vinden vrouwen even vlot werk als mannen

Toch is er ook goed nieuws. Méér vrouwen dan mannen met een migratieachtergrond nemen bij DUO for a JOB deel aan een mentoringtraject. Opvallend: hun uitstroom naar werk, stage of opleiding is even hoog als bij mannen. Zeven op de tien vrouwen vinden werk, met de steun van een ervaren vrijwilliger. Met een mentor aan hun zijde overwinnen ze obstakels én dubbele discriminatie.

"We praten over de toekomst, mijn cv en sollicitatiebrief, en hij legt me de industrie en het systeem in België uit. Hij opent mijn ogen en mijn geest om de verschillende kansen hier te zien. Ik ben zo blij deze persoon te kennen, want hij leert me alles over het werkleven in België." - Kathleen, mentee

Mentoring werkt, omdat het vertrekt vanuit individuele begeleiding op maat – ongeacht opleidingsniveau. Een mentor met sectorervaring en netwerk, maar vooral iemand die blijft motiveren in moeilijke momenten, maakt een groot verschil.

Als overheden deze aanpak structureel ondersteunen en breder inzetten, kunnen veel meer vrouwen hun potentieel waarmaken en bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt.

"Niemand gaf mij een kans om mijn capaciteiten te tonen. Dat maakte mij echt depressief. Ik wilde niet meer solliciteren, maar mijn mentor bleef me motiveren. En nu is het eindelijk gelukt" - Needa, mentee

Individuele begeleiding én structurele maatregelen

Het spreekt voor zich dat er naast mentoring ook structurele maatregelen nodig zijn. Die moeten vertrekken vanuit een intersectionele én beleidsoverschrijdende bril, en gericht zijn op het wegnemen van hardnekkige obstakels.

Enkele cruciale hefbomen

👉 Betaalbare en flexibele kinderopvang, ook buiten de klassieke kantooruren, is essentieel voor vrouwen in onregelmatige jobs.

👉 Snelle en transparante erkenning van buitenlandse diploma’s en competenties opent de deur naar werk op niveau.

👉 Discriminatie bij aanwerving voorkomen en bestrijden is nodig om eerlijke kansen te garanderen.

Er zit enorm veel potentieel bij vrouwen met een migratieachtergrond. Velen willen hun talenten inzetten, maar krijgen vandaag nog te weinig kansen op duurzaam werk. Wie écht iedereen mee aan boord wil op de arbeidsmarkt, moet inzetten op twee sporen: individuele begeleiding én structurele maatregelen die drempels wegnemen.

‍

Bronvermelding: